สถานการณ์การค้ามันสำปะหลัง โอกาส และแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน

ดาวน์โหลดเอกสาร: 

          มันสำปะหลังเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีความสำคัญต่อประเทศไทยมาอย่างยาวนาน ทั้งในด้านการเกษตรการค้า และอุตสาหกรรมต่อเนื่อง มันสำปะหลังมีบทบาทเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตอาหารสัตว์ แป้งมันสำปะหลังเอทานอล และผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมหลายประเภท ปัจจุบันประเทศไทยครองอันดับ 3 ของโลกในด้านปริมาณการผลิต และยังเป็นผู้ส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังรายใหญ่ที่สุดของโลก ด้วยมูลค่าส่งออกปี 2567 ประมาณ 3,133 ล้านเหรียญสหรัฐ คิดเป็นสัดส่วนการส่งออกร้อยละ 33.8 ของโลก และมีตลาดส่งออกที่สำคัญ 5 อันดับแรก ได้แก่ จีน ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย สหรัฐอเมริกา และไต้หวัน

          ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา ปริมาณผลผลิตมันสำปะหลังของประเทศไทยมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องจากระดับสูงสุดที่ 35.1 ล้านตันในปี 2564 ลดลงเหลือประมาณ 26.8 ล้านตันในปี 2567 สาเหตุสำคัญมาจากหลายปัจจัย อาทิ ภัยแล้ง โรคระบาดพืชโดยเฉพาะโรคใบด่างมันสำปะหลัง และปัญหาดินเสื่อมโทรมจากการปลูกพืชเชิงเดี่ยวติดต่อกันยาวนาน โดยเฉลี่ยผลผลิตต่อไร่ของไทยลดลงจาก 3.6 ตัน/ไร่ เหลือเพียง 3.3 ตัน/ไร่ ในช่วงเวลาดังกล่าว ขณะที่ประเทศคู่แข่งอย่างกัมพูชาและอินโดนีเซียมีการปรับปรุงพันธุ์และเทคนิคการปลูก ส่งผลให้ผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน สะท้อนถึงแนวโน้มที่ไทยอาจสูญเสียความสามารถในการแข่งขันหากไม่มีการเร่งพัฒนา